Rituelen
Rituelen
Een ritueel is een handeling die bij een bepaalde bijeenkomst wordt uitgevoerd, bijvoorbeeld door een tekst uit te spreken of een kaars aan te steken. Een eenvoudige handeling kan tot een ritueel worden gemaakt door het met liefde en aandacht uit te voeren. Bijvoorbeeld het gezamenlijk sluiten van de kist op de avond vóór de begrafenis of crematie. Door briefjes, tekeningen voor de overledene in de kist te stoppen. De betrokkenheid en de manier waarop de uitvaart wordt vorm gegeven kan bepalend zijn voor het verwerkingsproces.
Voor kinderen is het belangrijk een rol te krijgen tijdens de ceremonie. Bijvoorbeeld het aansteken van kaarsen, het strooien van bloemblaadjes, het uitdelen van gedachteniskaartjes, het beschilderen van de kist of door tekeningen aan de kist te bevestigen.
Ritueelbegeleiding
Martha van Hedel en Dyonne Mutsaers hebben goede ervaringen met de samenwerking Marianne Mulders ritueelbegeleidster uit Vorstenbosch. Marianne (1967) werkt in het speciaal onderwijs en volgde de professionele opleiding ritueelbegeleiding aan instituut Het Moment in Amersfoort.
De laatste jaren ervaren Martha van Hedel en Dyonne Mutsaers dat mensen in afnemende mate kiezen voor een eucharistieviering of een woord- en gebedsdienst in de parochiekerk. Veel nabestaanden willen de overledene herdenken op een persoonlijke manier met muziek en teksten die passen bij de overledene. Een afscheids- of herinneringsdienst kan uiteraard zelf worden ingevuld en geregisseerd, maar sommige nabestaanden hebben een goede reden om dat te kunnen overlaten aan een ritueelbegeleidster die haar vak verstaat. Het is voor sommigen niet zo gemakkelijk om zelf teksten te schrijven en inhoud en vorm te geven aan een mooie uitvaartdienst. Ook is het prettig om op de dag van afscheid de dienst over te kunnen laten aan ervaren en betrokken mensen, de uitvaartbegeleidster en een ritueelbegeleidster, die er alles aan zullen doen om er een bijzondere dag en dienst van te maken in de stijl van de overledene. Steeds weer blijkt hoe belangrijk dat nabestaanden tevreden kunnen terugkijken op het afscheid van hun dierbare.
Levensverhaal
Als u gebruik wilt maken van ritueelbegeleiding dan maakt Marianne een afspraak voor een uitgebreid gesprek waarin de nabestaanden een beeld schetsen van de overledene. Daarnaast bespreken zij de wensen over de vorm en inhoud van de herinnerings- en/of afscheidsdienst. Gezamenlijk wordt een keuze gemaakt voor teksten, gedichten, rituelen, symbolen, muziek en beelden die passen bij de overledene.
Op basis van deze informatie schrijft Marianne het levensverhaal van de overledene, verbindende teksten en een overweging. Op basis van de gemaakte afspraken. Alle teksten en het draaiboek worden voorafgaand aan de herinnerings- en/of afscheidsdienst uiteraard doorgenomen en/of toegestuurd. Op de dag van het afscheid is Marianne Mulders in principe voorgangster van de dienst, tenzij er andere wensen zijn.
Vooral in bijzonder moeilijke situaties, bijvoorbeeld een traumatisch afscheid door een verkeersongeluk of in geval van het sterven van een kind, of in een verscheurde familie kan een ritueel begeleider van grote waarde zijn.
Steeds meer uitvaartbegeleidsters werken samen met ritueel begeleiders om nabestaanden optimale keuzes te bieden.
Zelf doen, samen doen of laten doen. De keuze is aan u.
Nieuwe rituelen
Ballonnen oplaten is tegenwoordig een passend ritueel bij een afscheidsceremonie. Bij de ene uitvaart laten vrienden, klasgenoten samen honderd ballonnen op bij wijze van afscheidsgroet. Bij de andere uitvaart heeft elk kleinkind een eigen ballon versierd of een tekening vastgebonden aan een heliumballon. Het loslaten van de ballon die als een speer de lucht ingaat is voor kinderen heel bevrijdend. Er zijn diverse bedrijven die heliumballonnen leveren, zelfs thuisbezorgen.
Er zijn speciale ballonnen in diverse formaten die beschreven kunnen worden met een viltstift. Voor een persoonlijke boodschap of tekening.
Sommige mensen kiezen voor een eenvoudige kist, om die vervolgens in familiekring te beschilderen. Het komt ook voor dat de belangstellenden bij de uitvaart een laatste groet op de kist kunnen schrijven met een viltstift of dat kinderen een tekening op de kist plakken. Allemaal mogelijkheden om van de kist iets persoonlijks te maken.
Vurenhouten kisten zijn heel goed te beschilderen, maar met vetkrijt (dat heette vroeger Wasco) of stiften is een kist ook prima te versieren. Op fineerkisten kun je afbeeldingen of tekeningen afscheidsbrieven, gedichten plakken. Zelfs de kleinste (klein)kinderen kunnen meedoen door met vingerverf afdrukken van hun handjes op de kist te maken. Prachtig en persoonlijk.
Het op laten stijgen van een Chinese lantaarn is een magische gebeurtenis. In het Verre Oosten schrijft men een wens op de lantaarn en laat men deze naar de hemel stijgen. De lantaarns worden ook gebruikt om een dierbare te herdenken. Een laatste gedachte of wens voor de overledene wordt dan door middel van de lantaarn naar de hemel gedragen. Vooral als er meerdere ballons worden opgelaten levert dit een prachtig schouwspel op.
Bloemblaadjes strooien op het graf. Voor iedereen een roos om op de kist te leggen.
Het klokluiden bij overlijden werd van oudsher gedaan om boze geesten te verdrijven. Tegenwoordig is het op diverse plaatsen nog steeds gebruikelijk om de overledene te verluiden (beluiden) om op waardige wijze afscheid te nemen van één van haar gemeenteleden of dorpsgenoten. De bijbehorende tradities zijn erg verschillend. Ook het klokluiden bij een begrafenis vindt op verschillende manieren plaats. Vaak wordt er geluid met de grootste klok. In sommige plaatsen luidt men met meerdere klokken.
Het loslaten van een of meer witte duiven, het symbool van vrede, hoop en liefde, kan een mooie afsluiting zijn na afloop van een begrafenis of crematie. Een laatste groet zijn aan de dierbare van wie u afscheid neemt. De duif symboliseert de ziel van de overledene die weg fladdert naar een prachtige plek.
Vooral voor kinderen is het loslaten van de duiven een mooie manier om op een andere manier met het afscheid bezig te zijn. Eén witte duif staat symbool voor de overledene. Meestal worden ervoor gekozen om meer duiven los te laten.
Een nabestaande vroeg alle bezoekers een steen(tje) mee te nemen naar de uitvaart. Terwijl het lied De Steen van Paul de Leeuw ten gehore werd gebracht, legde iedereen zijn of haar steen rondom het graf. Zo kon iedereen letterlijk een steentje bijdragen. Heel mooi.
Ik heb een steen verlegd,
in een rivier op aarde.
Nu weet ik dat ik nooit zal zijn vergeten.
Ik leverde bewijs van mijn bestaan.
Omdat, door het verleggen van die ene steen,
de stroom nooit meer dezelfde weg zal gaan.
Vier een mooie herinnering door een herinneringsboom te planten. Tegelijkertijd breng je leven in de natuur en beleef je een prachtige middag tijdens de Boomplantdag. Een mooier eerbetoon bestaat niet.
Asbegraving met plaatsing van een boom is mogelijk op het landgoed Hees, iets ten westen van Soest.
De mogelijkheid wordt geboden om de as te verstrooien in het plantgat of rond de stam van een tijdens de plechtigheid aan te planten Herinneringsboom. Bij het planten is deze boom twee à drie meter hoog. U mag zelf, in overleg met de beheerder, een geschikte plek zoeken voor de Herinneringsboom.
Allerzielen (het feest van alle zielen) is de dag waarop in de rooms-katholieke kerk alle gelovige zielen van gestorvenen worden herdacht. Het feest wordt sinds de twaalfde eeuw op 2 november gevierd op de dag na Allerheiligen. De traditie om op 2 november naar het kerkhof te gaan en de doden te eren wordt tot op de dag van vandaag voortgezet. Nabestaanden verzorgen het graf en zetten potten met chrysanten, vazen met bloemen en kandelaars met kaarsjes op het graf van hun dierbare(n). Het grijze kerkhof wordt een kleurige bloemenzee.